Als ze de hond uitlaten, kijken ze in de sloot naar de waterstand. Een flinke hoosbui in de vakantie? Dan gaat de werktelefoon weer aan. Midden in de nacht inloggen in het systeem van je werk? Dat is de normaalste gang van zaken. Het zijn fanatiekelingen, de peilbeheerders van het hoogheemraadschap van Rijnland.

Samen met 5 collega’s regelt Jan-Willem de waterstanden in een groot deel van Noord- en Zuid-Holland, het beheergebied van het hoogheemraadschap van Rijnland. Elke dag komen in zijn systeem de laatste gegevens binnen over de waterstanden, de waterkwaliteit en het weer. Vanachter zijn computer zorgt Jan-Willem ervoor dat er op het juiste moment water wordt weggepompt of wordt ingelaten door de gemalen in het gebied.

Uit een boekje

Jan-Willem: “Voor een peilbeheerder is ervaring heel erg belangrijk. De weersomstandigheden zijn ieder jaar weer anders. Ik doe dit nu sinds 2005 en ik heb één keer een heel droog voorjaar meegemaakt en ik heb eigenlijk maar één keer een echt strenge winter meegemaakt. En dan ben je al 10 jaar peilbeheerder. Daarnaast is de ene strenge winter de andere niet. Door nieuwe fabrieken, havens of iets dergelijks veranderen de situaties ook. Je kunt niet uit een boekje leren hoe je dit werk doet.”

De werkplek van Jan-Willem doet niet onder voor die van een internationale beursvloer. Grote schermen omringen zijn bureau. Als hij ziet dat er een afwijking zit in één van zijn grafieken of kaarten, dan gaat hij op onderzoek uit. Als hij geen oorzaak voor de afwijking vindt in zijn systeem, schakelt hij een watersysteembeheerder in, die ter plekke een kijkje gaat nemen. De watersysteembeheerder komt dan bijvoorbeeld een vervuilde meetbuis tegen, of een noodpomp van een tuinder die de waterstand ontregelt.

Jan-Willem: “Als alle meetpunten op mijn scherm groen gekleurd zijn, weet ik dat het goed gaat. Als er ergens een storing is, zie ik dat in de alarmregel. Daar ga ik dan mee aan de slag. Er staan her en der meetpunten in het gebied die ons de waterstanden doorgeven. Op basis daarvan kunnen wij de waterstanden berekenen en bepalen. Ook de waardes van de waterkwaliteit zie ik hier binnen komen. Voor vandaag heb ik met het oog op de waterkwaliteit ingepland om vanmiddag water in te laten bij Gouda en weer weg te pompen bij een ander gemaal. Zo zorg ik voor de doorstroming van het gebied en komt er in dat gebied niet te veel zout grondwater in het watersysteem.”

Uitdagingen

Tussen Zoetermeer en Boskoop ligt een gebied, de Noordplas, dat 7 meter onder NAP ligt. De polder heeft een grotendeels agrarische bestemming. Er stroomt veel kwelwater vanuit de ondergrond de polder in. Dit kwelwater heeft hoge concentraties aan chloride. Daarom heeft Rijnland in 2008 het peilbesluit herzien met als uitgangspunt het verhogen van het peil met 5 tot 40 centimeter.

Jan-Willem: “Het waterbeheer is daar echt een uitdaging. Als ik een jaar lang kan zorgen dat er geen wateroverlast is in dat gebied, haal ik daar echt voldoening uit. Je moet wel gek zijn op dit werk. Het is echt een 24/7-job. Mensen moeten je dag en nacht kunnen bereiken. Het is te vergelijken met het werk van een brandweerman. Je moet de kick voelen om in noodsituaties in actie te komen. Ik zie dit werk echt als een roeping.”

Jan-Willem zet zich elke dag in om een zo gunstig mogelijke waterstand te realiseren voor de inwoners van het gebied. Hiervoor kan hij vertrouwen op zijn jarenlange ervaring bij het waterschap. Hij begon ooit in bij het waterschap in het onderhoud, werkte daarna op een rioolwaterzuiveringsinstallatie en werkt nu alweer een hele tijd als peilbeheerder.

Jan-Willem: “Het leukste vind ik dat elke dag weer anders is. Het is onvoorspelbaar en dynamisch werk. Dat maakt dat het nooit saai is. En je bent bezig de belangen van mensen te dienen. Dat vind ik mooi.”